Khám phá:
Hộ kinh doanh là gì, đăng ký ra sao, đóng thuế thế nào? Bài viết tổng hợp các thông tin quan trọng giúp bạn hiểu rõ trước khi bắt đầu hoạt động kinh doanh.
Bán hàng online, mở quán cà phê nhỏ đến, mở cửa hàng tạp hoá… – nhiều người lựa chọn mô hình hộ kinh doanh để bắt đầu. Nhưng hộ kinh doanh là gì, đăng ký hay đóng thuế thế nào? Bài viết sau sẽ giúp bạn hệ thống lại toàn bộ thông tin một cách dễ hiểu, ngắn gọn.
| Bạn đọc lưu ý: Nội dung đề cập trong bài viết được tổng hợp dựa trên thông tin chung của thị trường, không đại diện cho duy nhất các sản phẩm và dịch vụ của Techcombank. |
Hộ kinh doanh là một hình thức kinh doanh nhỏ do một cá nhân hoặc các thành viên trong một hộ gia đình đứng ra đăng ký và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh.
Theo Nghị định 168/2025/NĐ-CP, hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân và không được mở chi nhánh hay văn phòng đại diện. Nếu nhiều người trong hộ gia đình cùng đăng ký, thì phải ủy quyền cho một người làm đại diện và người này sẽ được ghi là chủ hộ kinh doanh.
Đặc điểm của hộ kinh doanh:
Hộ kinh doanh là hình thức kinh doanh nhỏ lẻ do cá nhân hoặc hộ gia đình thực hiện.
Cá nhân kinh doanh thường được hiểu là người kinh doanh độc lập, không liên quan đến hộ gia đình. Trong khi đó, hộ kinh doanh có thể do một hoặc nhiều người trong hộ gia đình cùng đứng tên, cùng hoạt động.
Tuy nhiên, theo quy định, cả hai đều được gọi chung là "hộ kinh doanh", áp dụng chung các quy định quản lý và thuế.
Theo quy định hiện hành, hộ kinh doanh được cấp mã số thuế ngay khi đăng ký kinh doanh. Mã số thuế này là dãy số duy nhất, do Hệ thống ứng dụng đăng ký thuế tạo và truyền sang Hệ thống đăng ký hộ kinh doanh, được ghi trực tiếp trên Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh.
Từ ngày 01/7/2025, theo Thông tư 86/2024/TT-BTC và Nghị định 168/2025/NĐ-CP, mã số thuế của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sẽ được thay thế bằng số định danh cá nhân. Đây là bước tiến nhằm chuẩn hóa dữ liệu và đơn giản hóa thủ tục thuế trong toàn hệ thống quản lý.
Tùy từng trường hợp cụ thể, chủ hộ kinh doanh hiện hành sẽ có cách xử lý khác nhau như sau:
|
Trường hợp |
Cách xử lý |
|
Chưa có mã số thuế cá nhân |
Thực hiện đăng ký thuế lần đầu trực tiếp tại Chi cục Thuế nơi cư trú hoặc qua Cổng Dịch vụ công quốc gia. |
|
Đã có mã số thuế cá nhân |
|
|
Được cấp nhiều hơn 1 mã số thuế |
Người nộp thuế cần cung cấp thông tin định danh cá nhân cho các mã đã cấp để hợp nhất toàn bộ dữ liệu về một mã duy nhất gắn với số định danh cá nhân. |
Mã số thuế hộ kinh doanh là số định danh cá nhân của chủ hộ kinh doanh.
Cũng theo Nghị định 168/2025/NĐ-CP, hộ kinh doanh có thể được thành lập bởi:
Lưu ý trường hợp không phải đăng ký hộ kinh doanh: Hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối hoặc hoạt động nhỏ lẻ như bán rong, buôn chuyến… và có thu nhập thấp, không cần đăng ký hộ kinh doanh, trừ khi hoạt động trong lĩnh vực đầu tư kinh doanh có điều kiện (theo quy định của UBND cấp tỉnh).
Lưu ý: Danh sách trên chỉ mang tính chất tham khảo. Bạn nên căn cứ vào nguồn lực cá nhân như vốn, kỹ năng, thời gian và khẩu vị rủi ro để tìm kiếm thêm các hình thức thu nhập thụ động phù hợp với điều kiện và mục tiêu tài chính riêng.
Công dân Việt Nam đủ năng lực dân sự hoặc hộ gia đình đều có thể đăng ký hộ kinh doanh – trừ một số hoạt động nhỏ lẻ không cần đăng ký theo quy định.
Theo quy định tại Nghị định 168/2025/NĐ-CP, từ ngày 01/7/2025, hộ kinh doanh thực hiện đăng ký tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đặt trụ sở kinh doanh, thay vì cấp huyện như trước đây. Người đăng ký có thể lựa chọn hình thức nộp hồ sơ trực tiếp hoặc trực tuyến qua Cổng dịch vụ công quốc gia.
Quy trình đăng ký hộ kinh doanh gồm 3 bước chính:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ
Bước 2: Nộp hồ sơ đăng ký
Bước 3: Nhận kết quả
Có thể đăng ký hộ kinh doanh trên Cổng dịch vụ công quốc gia.
Hộ kinh doanh có thể phải nộp các loại thuế sau tùy theo quy mô, ngành nghề và doanh thu:
Từ 01/072025, chính sách thuế đối với hộ kinh doanh có nhiều thay đổi quan trọng, đặc biệt là việc bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh có doanh thu lớn hơn 01 tỷ VND. Như vậy, tuỳ vào doanh thu, hộ kinh doanh sẽ nộp thuế theo phương pháp tương ứng như sau:
(*) Từ ngày 01/01/2026, miễn thuế GTGT cho hộ kinh doanh có doanh thu < 200 triệu VND theo Điều 17 Luật Thuế giá trị gia tăng 2024.
Có 2 cách để nộp thuế:
Tùy vào doanh thu và ngành nghề, hộ kinh doanh có thể nộp thuế theo phương pháp khoán hoặc kê khai.
Từ ngày 01/7/2025, theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh chính thức thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc.
Mức đóng BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh được tính như sau:
Hiện tại, mức tham chiếu được hiểu là mức lương cơ sở, đang áp dụng là 2,340,000 VND/tháng (theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP). Như vậy, mức đóng tối thiểu hàng tháng là:
25% x 2.340.000 đồng = 585.000 đồng/tháng
Chủ hộ có thể linh hoạt lựa chọn phương thức đóng theo tháng, quý hoặc 6 tháng một lần, tùy điều kiện tài chính.
Việc đóng BHXH bắt buộc mang lại quyền lợi lâu dài như: lương hưu, chế độ tử tuất, thai sản, ốm đau. Hộ kinh doanh cần theo dõi và thực hiện đúng thời hạn để đảm bảo quyền lợi và tránh phát sinh vi phạm hành chính.
Việc hiểu rõ hộ kinh doanh là gì cùng các nghĩa vụ liên quan khi đang chuẩn bị khởi sự kinh doanh là rất cần thiết. Nếu bạn cần một đối tác ngân hàng để đồng hành trong quản lý dòng tiền, thanh toán thuế hoặc các giải pháp tài chính khác, Techcombank luôn sẵn sàng hỗ trợ.
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính tham khảo và có thể thay đổi theo từng thời điểm.
