7 điều cần biết về đòn bẩy tài chính

Bạn có bao giờ mơ ước sở hữu một căn nhà riêng, khởi nghiệp kinh doanh, hay đầu tư để tài sản sinh sôi nhanh hơn? Hầu hết chúng ta đều có những mục tiêu tài chính lớn, nhưng vốn tự có lại thường là rào cản. Đó là lúc đòn bẩy tài chính trở nên quan trọng. Đòn bẩy không chỉ dành cho các doanh nghiệp lớn mà còn là một công cụ mạnh mẽ mà mỗi cá nhân có thể tận dụng để đạt mục tiêu tài chính. Vậy đòn bẩy tài chính là gì? Làm thế nào để sử dụng hiệu quả? Cùng đọc bài viết sau để có được câu trả lời nhé!

1. Đòn bẩy tài chính là gì?

Đòn bẩy tài chính (financial leverage) là việc sử dụng nguồn vốn vay mượn (thường từ ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng) để thực hiện các kế hoạch tài chính với kỳ vọng lợi nhuận thu được sẽ lớn hơn chi phí vay. 

Ví dụ: Bạn có 500 triệu VND và muốn mua 1 căn hộ có giá khởi điểm là 2 tỷ VND tại một dự án tiềm năng. Bạn vay ngân hàng 1,5 tỷ VND để mua nhà. Sau 2 năm, căn hộ đó được định giá 5 tỷ VND - một khoản đầu tư thành công. Đó là cách bạn sử dụng đòn bẩy tài chính.

Đòn bẩy tài chính giúp bạn sử dụng vốn vay để hiện thực hóa mục tiêu lớn nhanh hơn.

2. 5 loại đòn bẩy tài chính 

Đòn bẩy tài chính không chỉ có vốn vay từ tổ chức tài chính. Theo TS. Vũ Đình Ánh - chuyên gia kinh tế, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường - giá cả (Bộ Tài chính), có đến 5 loại đòn bẩy tài chính bạn có thể sử dụng để gia tăng tài sản:

1. Sử dụng tiền của người khác: Bạn vay tiền từ ngân hàng, tổ chức tài chính hoặc thậm chí từ người thân/bạn bè để đầu tư vào bất động sản, kinh doanh hoặc các tài sản có khả năng sinh lời để tạo ra lợi nhuận cao hơn chi phí đi vay
2. Sử dụng thời gian của người khác: Thay vì tự làm mọi thứ, bạn có thể thuê người khác (như trợ lý, dịch vụ thuê ngoài) và dành thời gian quý báu vào các hoạt động có giá trị cao hơn, tạo ra thu nhập lớn hơn
3. Sử dụng kinh nghiệm của người khác: Học hỏi từ những người đã thành công, các chuyên gia, mentor hoặc tham gia các khóa đào tạo để tiếp thu kiến thức và kinh nghiệm quý báu, tránh những sai lầm không cần thiết và rút ngắn con đường đến thành công
4. Sử dụng ý tưởng của người khác: Thay vì tốn công sức tự mình sáng tạo mọi thứ từ đầu, bạn có thể học hỏi, cải tiến hoặc áp dụng những ý tưởng đã có sẵn, đã được chứng minh hiệu quả để tiết kiệm thời gian, công sức nghiên cứu và tăng khả năng thành công cho dự án
5. Sử dụng công việc của người khác: Trong kinh doanh cá nhân hoặc dự án riêng, bạn có thể thuê ngoài (outsource) các công việc chuyên môn không phải thế mạnh (ví dụ: marketing, thiết kế, kế toán) để tập trung vào năng lực cốt lõi, tối ưu hiệu suất và mở rộng quy mô kinh doanh

Không chỉ có vốn vay, bạn còn có thể tận dụng thời gian, kinh nghiệm và ý tưởng của người khác để tạo đòn bẩy.

3. Vai trò và lợi ích của đòn bẩy tài chính 

Đòn bẩy tài chính mang lại những lợi ích đáng kể cho hành trình tài chính cá nhân của bạn:

• Đạt được mục tiêu lớn sớm hơn: Bạn có thể sở hữu các tài sản giá trị cao như nhà, xe… nhanh hơn với đòn bẩy tài chính, trong khi nếu chỉ dựa vào tiền tiết kiệm, bạn sẽ mất rất nhiều thời gian.
• Tăng tốc độ gia tăng tài sản: Khi khoản đầu tư của bạn sinh lời tốt hơn chi phí lãi vay, đòn bẩy sẽ khuếch đại lợi nhuận, giúp tài sản của bạn tăng trưởng nhanh hơn đáng kể.
• Tận dụng cơ hội thị trường: Bạn có thể nắm bắt kịp thời các cơ hội đầu tư hấp dẫn, thay vì phải dành thời gian để tích lũy tiền.

Dùng đúng cách, đòn bẩy tài chính giúp bạn rút ngắn hành trình tích lũy tài sản và đón đầu cơ hội.

4. Chỉ số và công thức tính toán liên quan đến đòn bẩy tài chính 

Để đánh giá mức độ sử dụng đòn bẩy và sức khỏe tài chính cá nhân, bạn có thể tham khảo các chỉ số quan trọng sau:

• Tỷ lệ Nợ/Tổng tài sản (D/A - Debt to Asset Ratio): Chỉ số này cho bạn biết bao nhiêu phần trăm tài sản của bạn đang được tài trợ bằng nợ. Tỷ lệ D/A cao cho thấy bạn đang sử dụng nhiều đòn bẩy và mức độ rủi ro cao hơn
• Tỷ lệ Nợ/Vốn chủ sở hữu (D/E - Debt to Equity Ratio): Chỉ số này cho thấy cứ mỗi đồng vốn tự có của bạn đang "gánh" bao nhiêu đồng nợ. Tương tự D/A, D/E càng cao thì mức độ đòn bẩy và rủi ro càng lớn.
• Tỷ lệ Nợ/Thu nhập (DTI - Debt-to-Income Ratio): Chỉ số cho biết tổng số tiền bạn phải trả cho các khoản nợ hàng tháng chiếm bao nhiêu phần trăm tổng thu nhập.
• Tỷ suất sinh lời/vốn chủ sở hữu (ROE - Return on Equity): Chỉ số này cho biết hiệu quả sinh lời của vốn tự có bạn đã bỏ ra. Khi sử dụng đòn bẩy hiệu quả, ROE có thể cao hơn đáng kể so với khi không dùng đòn bẩy.

Để tính toán các chỉ số trên, bạn có thể áp dụng các công thức sau:

1. Công thức 1: Tỷ lệ Nợ trên Tổng tài sản (D/A)

Ví dụ: Nếu bạn vay 2 tỷ VND để mua căn nhà 3 tỷ VND, D/A của bạn là 2 / 3 = 66.7%.

2. Công thức 2: Tỷ lệ Nợ trên Vốn chủ sở hữu (D/E)

3. Công thức 3: Tỷ lệ Nợ trên Thu nhập (DTI)

Ví dụ: Nếu tổng số tiền trả nợ hàng tháng của bạn là 15 triệu VND và thu nhập là 30 triệu VND, DTI của bạn là 15 / 30 = 50%. Một tỷ lệ DTI thường không quá 40% - 60% được xem là an toàn, giúp bạn vẫn có đủ tiền cho chi tiêu và tiết kiệm.

4. Công thức 4: Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE)

Ví dụ: Bạn bỏ ra 1 tỷ vốn tự có để mua căn nhà 3 tỷ VND (vay 2 tỷ VND). Sau một thời gian, bạn bán nhà và có lợi nhuận ròng (sau khi trừ mọi chi phí và lãi vay) là 1 tỷ VND. ROE của bạn là 1 / 1 = 100%. Sử dụng đòn bẩy cao hơn nhiều so với việc không dùng đòn bẩy (bỏ 3 tỷ VND mua nhà và lãi 1 tỷ VND, ROE chỉ là 33.3%).

Nắm rõ các chỉ số đòn bẩy giúp bạn kiểm soát rủi ro và đo lường hiệu quả tài chính cá nhân.

5. 3 cách sử dụng đòn bẩy tài chính hiệu quả  

Để sử dụng đòn bẩy tài chính hiệu quả, bạn cần áp dụng cùng lúc 3 cách làm sau:

Cách 1: Lập kế hoạch tài chính trước khi vay

• Xác định rõ mục tiêu sử dụng vốn (đầu tư, mua nhà…)
• Ước tính thu nhập và chi phí hằng tháng để xác định khả năng trả nợ
• Giữ tỷ lệ nợ/tổng thu nhập ở mức an toàn (thường không vượt quá 40%)
• Dự phòng tài chính ít nhất 3 - 6 tháng sinh hoạt để tránh áp lực tài chính khi có biến cố

Cách 2: Lựa chọn khoản vay phù hợp với mục tiêu

• Ưu tiên hình thức vay có lãi suất hợp lý, kỳ hạn linh hoạt theo khả năng trả nợ
• Chọn phương thức trả góp đều (gốc + lãi) để kiểm soát tốt dòng tiền
• Cân nhắc kỹ giữa lãi suất cố định và lãi suất thả nổi
• Tìm hiểu kỹ vay để tiêu dùng ngắn hạn để hiểu rõ khả năng sinh lời

Cách 3: Quản lý khoản vay chủ động và kỷ luật

• Theo dõi dư nợ, lịch trả góp và tổng chi phí lãi vay thường xuyên
• Thiết lập thanh toán tự động để không bỏ lỡ ngày đến hạn thanh toán
• Tái cấu trúc khoản vay sớm nếu dòng tiền có biến động (giảm thu nhập, phát sinh chi phí bất ngờ)
• Tránh sử dụng đòn bẩy cho nhiều mục tiêu cùng lúc nếu không có nền tảng tài chính vữg

Lập kế hoạch, lựa chọn đúng và kiểm soát chặt là chìa khóa để sử dụng đòn bẩy tài chính an toàn.

6. Lưu ý khi sử dụng đòn bẩy tài chính 

Đòn bẩy tài chính có thể giúp bạn đạt được mục tiêu nhanh hơn, nhưng để sử dụng an toàn và bền vững, bạn nên lưu ý những yếu tố sau:

• Hiểu rõ “giới hạn an toàn” của bản thân: Xác định trước tỉ lệ vay phù hợp với năng lực tài chính và khả năng kiểm soát rủi ro, thay vì chạy theo mức vay tối đa được phê duyệt
• Ưu tiên minh bạch chi phí vay: Đọc kỹ điều khoản khoản vay, bao gồm lãi suất, phí trả nợ trước hạn, phí phạt trả chậm... để tránh phát sinh ngoài dự kiến
• Chọn hình thức vay phù hợp với kế hoạch tài chính cá nhân: Nếu bạn cần sự ổn định, khoản vay với lãi suất cố định hoặc thời hạn trả góp rõ ràng sẽ giúp quản lý tốt hơn
• Không dùng đòn bẩy cho các quyết định đầu tư cảm tính hoặc thiếu thông tin: Luôn có kế hoạch dự phòng và không đặt kỳ vọng vào rủi ro cao để “lấy lãi trả nợ”
• Giữ kỷ luật tài chính: Hạn chế tối đa việc tái vay để trả khoản cũ nếu không có kế hoạch cụ thể, nhằm tránh vòng xoáy nợ khó kiểm sot

Đòn bẩy tài chính là “con dao hai lưỡi”, sử dụng đúng giới hạn để tối ưu hóa lợi ích và hạn chế rủi ro.

7. Có nên sử dụng đòn bẩy tài chính?

Bạn nên cân nhắc sử dụng đòn bẩy tài chính nếu hiểu rõ các nguyên tắc vận hành, đánh giá được rủi ro và có chiến lược sử dụng phù hợp với tình hình tài chính cá nhân.

Bạn nên cân nhắc sử dụng đòn bẩy tài chính khi:

• Bạn có dòng thu nhập ổn định, đủ để chi trả các khoản nợ đúng hạn mà không ảnh hưởng đến các nhu cầu thiết yếu khác
• Bạn sở hữu quỹ dự phòng tài chính, thường tương đương 3 - 6 tháng chi tiêu, để giảm áp lực tài chính khi xảy ra biến cố
• Bạn đã hiểu rõ mục tiêu sử dụng vốn (mua nhà, đầu tư, kinh doanh...) và đánh giá được khả năng sinh lời so với chi phí đi vay
• Bạn có kỷ luật tài chính tốt, biết giới hạn chi tiêu, theo dõi nợ vay và ưu tiên trả nợ đúng hạn
• Bạn hiểu rõ các điều khoản của khoản vay, bao gồm lãi suất, thời hạn, các loại phí, và rủi ro phát sinh

Đòn bẩy tài chính là một chiến lược tiềm năng, nhưng cần được tiếp cận với kiến thức đầy đủ và một kế hoạch tài chính cá nhân vững chắc để biến rủi ro thành cơ hội.

Khách hàng lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính tham khảo và có thể thay đổi theo từng thời điểm. Để cập nhật chính sách mới nhất của Techcombank, quý khách vui lòng truy cập website https://techcombank.com hoặc liên hệ các phương thức dưới đây:

• Hệ thống chi nhánh/phòng giao dịch Techcombank trên toàn quốc
• Trung tâm Dịch vụ khách hàng (hotline 24/7): 1800 588822 (trong nước) hoặc +84 24 39446699 (quốc tế)
• Email: call_center@techcombank.com.vn