Trong những năm gần đây, thanh lý tài sản ngân hàng ngày càng thu hút sự quan tâm của nhiều người bởi tính minh bạch và cơ hội sở hữu tài sản với mức giá hấp dẫn. Tuy vậy, không phải ai cũng hiểu rõ khái niệm này cũng như các loại tài sản thường được thanh lý. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về thanh lý tài sản, từ khái niệm đến những ưu điểm nổi bật khi tham gia thị trường đặc thù này. 

Bạn đọc lưu ý: Nội dung đề cập trong bài viết được tổng hợp dựa trên thông tin chung của thị trường, không đại diện cho duy nhất các sản phẩm và dịch vụ của Techcombank.

1. Thanh lý tài sản là gì? 

Trong lĩnh vực ngân hàng và tín dụng, thanh lý tài sản (hay xử lý tài sản đảm bảo, phát mại tài sản) là việc ngân hàng hoặc bên cho vay thực hiện quyền xử lý tài sản mà bên vay đã dùng để đảm bảo nghĩa vụ vay khi bên vay không thực hiện hoặc thực hiện không đúng cam kết (ví dụ trả nợ chậm, vi phạm điều khoản, hay không trả nổi). Mục đích cuối cùng của việc thanh lý là thu hồi một phần hoặc toàn bộ số tiền mà ngân hàng đã cho vay, gồm cả lãi, phí liên quan.

Thanh lý tài sản là gìThanh lý tài sản là gì?

1.1. Những điểm quan trọng về thanh lý tài sản

  • Tài sản đảm bảo / tài sản thế chấp là tài sản mà người vay cam kết dùng để đảm bảo một khoản vay hay nghĩa vụ tài chính. Nếu nghĩa vụ đó không được thực hiện đúng hạn, tài sản đó có thể được thanh lý. 

  • Việc xử lý tài sản đảm bảo không phải ngay lập tức sau khi người vay chậm trả — ngân hàng phải tuân theo các quy định về thông báo, quyền lợi của bên vay, và nếu có tranh chấp hay vướng mắc pháp lý thì phải giải quyết theo đúng luật. 

  • Thanh lý có thể được thực hiện qua nhiều hình thức khác nhau, tùy theo thỏa thuận trong hợp đồng vay giữa bên vay và ngân hàng, cũng như tùy theo quy định pháp luật hiện hành.

1.2. Ví dụ minh hoạ

Giả sử anh A vay ngân hàng bằng cách thế chấp nhà ở. Theo hợp đồng, anh A có nghĩa vụ trả nợ gốc + lãi mỗi tháng. Nếu đến hạn trả mà A không trả được, ngân hàng phải thực hiện các bước sau:

  • Xác minh xem A có vi phạm điều khoản hợp đồng hay không, có thông báo trước theo quy định hay không.

  • Nếu vi phạm, ngân hàng được quyền xử lý tài sản thế chấp (ví dụ bán đấu giá hoặc phương thức khác nếu hai bên từng thỏa thuận).

  • Sau khi bán được, số tiền thu được sẽ dùng để trả nợ, tính cả lãi, phí, chi phí xử lý; nếu còn dư thì trả lại cho người vay; nếu chưa đủ, người vay vẫn phải chịu trách nhiệm phần còn thiếu.

2. Các loại tài sản thường được ngân hàng thanh lý / phát mại

2.1. Những nhóm tài sản phổ biến

Bất động sản:

  • Nhà ở / căn hộ chung cư
  • Đất, đất nền
  • Nhà xưởng, kho bãi, khu công nghiệp
  • Quyền sử dụng đất (nếu không phải sở hữu đất lâu dài hoặc có giấy tờ hợp lệ)

Động sản có giá trị:

  • Ô tô, xe máy, phương tiện vận tải

  • Máy móc thiết bị sản xuất

  • Trang thiết bị, máy móc công nghiệp, máy móc chuyên dụng

  • Thiết bị văn phòng, nội thất, nếu được thế chấp/thỏa thuận bảo đảm

Các tài sản khác – đôi khi ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng có thể thanh lý những tài sản đặc thù hơn như:

  • Hàng hóa tồn kho, nếu được thế chấp

  • Thiết bị lắp đặt, máy móc chuyên ngành

  • Tài sản thế chấp là quyền thuê, quyền khai thác tài nguyên

  • Tài sản cố định của tổ chức tín dụng khi hết thời sử dụng, hư hỏng, lỗi thời (trong trường hợp thanh lý tài sản nội bộ) nhưng nhóm này thường không phải là tài sản “bên ngoài dùng làm đảm bảo vay” phổ biến.

Các loại tài sản thanh lý phổ biếnCác loại tài sản thanh lý phổ biến

2.2. Các hình thức thanh lý tài sản phổ biến

  • Bán đấu giá: hình thức công khai, bên mua cạnh tranh, giá khởi điểm được định trước. 

  • Bán thỏa thuận: ngân hàng hoặc bên xử lý tài sản có thể thương lượng, thỏa thuận trực tiếp với người mua. Thường áp dụng nếu đấu giá không thành hoặc có đối tác mua phù hợp.

2.3. Lưu ý khi thanh lý tài sản

  • Giấy tờ pháp lý cần rõ ràng: quyền sử dụng đất, sổ đỏ, chứng nhận sở hữu, giấy tờ phương tiện nếu là xe, máy móc,… Nếu tài sản đang trong tranh chấp thì việc thanh lý có thể bị trì hoãn hoặc bị ảnh hưởng rất lớn. 

  • Trạng thái vật lý, chất lượng thực tế: tài sản có thể đã qua sử dụng, xuống cấp, hao mòn – người mua tài sản thanh lý nên khảo sát thực tế trước khi quyết định.

3. Ưu điểm khi mua tài sản thanh lý tại ngân hàng

Việc mua tài sản thanh lý từ ngân hàng có thể là một lựa chọn rất hấp dẫn với nhiều người. Dưới đây là những ưu điểm nổi bật:

3.1. Giá hấp dẫn hơn thị trường

  • Tài sản thanh lý thường được ngân hàng đưa ra với giá thấp hơn mức giá tương đương trên thị trường. Việc này do ngân hàng muốn xử lý tài sản nhanh để thu hồi nợ. Trong nhiều trường hợp giá thanh lý bất động sản thấp hơn khoảng 10-20% so với giá thị trường. 

  • Tương tự với động sản (máy móc, phương tiện giao thông): giá rao bán từ ngân hàng thường ở mức rẻ hơn xe/thiết bị tương đương trên thị trường thứ cấp. 

  • Một số ngân hàng có chính sách hỗ trợ vay lại khi mua tài sản thanh lý, như cấp tín dụng, lãi suất ưu đãi, hoặc ân hạn gốc. Giúp người mua giảm áp lực về tài chính lúc đầu.

3.2. Pháp lý minh bạch, rõ ràng

  • Trước khi tài sản được thế chấp & đưa vào danh sách thanh lý, ngân hàng thường đã thực hiện các bước thẩm định về pháp lý: xác minh chủ sở hữu, kiểm tra giấy tờ, xác minh trạng thái quy hoạch nếu là bất động sản. 

  • Việc bán đấu giá hoặc phát mãi tài sản được thực hiện công khai, với thông báo minh bạch, giúp người mua có thể kiểm tra, theo dõi. 

  • Ngân hàng khi thanh lý tài sản thường công khai thông tin như danh sách tài sản, giá khởi điểm, thời gian đấu giá hoặc bán thỏa thuận. Tạo điều kiện để người mua theo dõi và so sánh, tránh bị “mập mờ”.

Mua tài sản thanh lý từ ngân hàng giúp người mua cảm thấy yên tâm hơn về nguồn gốc, giấy tờ pháp lýMua tài sản thanh lý từ ngân hàng giúp người mua cảm thấy yên tâm hơn về nguồn gốc, giấy tờ pháp lý

3.3. Lựa chọn tài sản đa dạng

  • Có nhiều loại tài sản thanh lý để người mua lựa chọn: bất động sản, động sản như xe ô tô, máy móc, phương tiện giao thông,… tùy ngân hàng và vùng địa lý. 

  • Ngoài ra, giá thấp và đa dạng phân khúc giúp người mua dễ lựa chọn được tài sản phù hợp với nhu cầu — muốn ở, muốn đầu tư, muốn cho thuê, hay tìm tài sản nhỏ/giá vừa phải. 

  • Với thị trường nợ xấu hiện nay, nhiều ngân hàng đẩy mạnh thanh lý tài sản, dẫn đến nguồn tài sản thanh lý lớn hơn, đa dạng hơn về giá và vị trí, giúp người mua có nhiều cơ hội lựa chọn.

Thanh lý tài sản ngân hàng là một kênh mua bán đặc thù, mang lại nhiều cơ hội về giá cả, sự minh bạch và tính pháp lý rõ ràng cho người mua. Tuy nhiên, đi cùng với đó cũng là những yêu cầu khắt khe về thủ tục và sự thận trọng trong quá trình tìm hiểu. Việc nắm rõ thông tin về thanh lý tài sản sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn, từ đó đưa ra quyết định phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính của mình.