Bức tranh sát nhập và tái cơ cấu ngân hàng tại Việt Nam

Ngân hàng Nhà nước cho biết, sau chặng đường gần 3 năm thực hiện đề án tái cơ cấu hệ thống các tổ chức tín dụng (giai đoạn 2011-2015) và đề án xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng Việt Nam, đến nay, về cơ bản việc tái cơ cấu đang được triển khai theo đúng mục tiêu, định hướng và lộ trình đề ra và đã đạt được một số kết quả đáng kể. Trong buổi gặp gỡ đầu năm với báo giới, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Văn Bình cho hay, 2015, chuyện sáp nhập ngân hàng sẽ vẫn được triển khai quyết liệt.

Theo kết quả mà Ngân hàng Nhà nước báo cáo lên Chính phủ, tính từ năm 2011 đến nay, 8 trong 9 các ngân hàng được xếp vào diện yếu kém cần phải được tái cơ cấu đã thực hiện xong. Hoạt động của 8 ngân hàng nói trên được đánh giá là đã tốt hơn.

Cục diện dần rõ ràng hơn

Cụ thể, khi Chính phủ phê duyệt đề án, danh sách 9 ngân hàng phải tái cơ cấu gồm Habubank, SCB, TinNghiaBank, Ficombank, TPBank, TrustBank, Navibank, Western Bank và GP.Bank.

Tính đến hiện tại, Ngân hàng Sài Gòn (SCB), Ngân hàng Việt Nam Tín Nghĩa (TinNghiaBank) và Ngân hàng Đệ Nhất (Ficombank) đã hợp nhất và kết quả hoạt động của năm 2014 được cho là khá khả quan. Ngân hàng Nam Việt (Navibank), sau khi tự cơ cấu lại đã đổi tên thành Ngân hàng Quốc dân (NCB). Tương tự Nam Việt, Ngân hàng Tiên Phong (TienPhongBank) và Đại Tín (TrustBank) cũng chọn cách tự tái cơ cấu thông qua việc tăng mạnh vốn điều lệ từ các cổ đông. Ngoài ra, Ngân hàng Nhà Hà Nội (Habubank) đã sáp nhập vào Ngân hàng Sài Gòn - Hà Nội (SHB). Bên cạnh đó, Ngân hàng Phương Tây (Western Bank) cũng đã tiến hành hợp nhất với Tổng công ty Tài chính Cổ phần Dầu khí (PVFC).

Trong số 9 tổ chức tín dụng được Ngân hàng Nhà nước đưa vào danh sách tái cơ cấu đợt 1 thì hiện chỉ còn Ngân hàng Dầu khí Toàn cầu (GP Bank) là chưa cụ thể thông tin. Theo đó, GP Bank sẽ bán 100% cổ phần cho một đối tác nước ngoài và đang trong quá trình hoàn tất thủ tục.

Ngoài ra, thị trường còn chứng kiến thương vụ hợp nhất tự nguyện giữa Ngân hàng Đại Á (DaiABank, trụ sở tại Đồng Nai) và Ngân hàng Phát triển TP.HCM (HDBank) vào thành một thương hiệu duy nhất là HDBank với mục đích nâng cao chất lượng hoạt động.
    
2015 sẽ quyết liệt

Những ngày đầu năm 2015, thị trường xôn xao tin đồn một số ngân hàng lớn như Vietcombank hay BIDV sẽ tiến hành sáp nhập với vài ngân hàng có quy mô nhỏ hơn. Đến thời điểm này, tuy vẫn chưa có thông tin chính thức nào được công bố, song theo lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước thì việc sáp nhập là bình thường.

Trong một hội nghị tổng kết của một ngân hàng lớn tại Hà Nội vào cuối tháng 12-2014, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Văn Bình đã nói rõ, kể từ 2015, hệ thống tổ chức tín dụng sẽ bước vào giai đoạn 2 của quá trình sắp xếp và tái cơ cấu, trong đó, nửa đầu năm 2015 được xác định là thời gian cao điểm và tất cả các ngân hàng lớn phải vào cuộc – xem như nhiệm vụ phải làm. Thống đốc khuyến khích các ngân hàng lớn như Vietcombank, BIDV hay Vietinbank tham gia sáp nhập với các ngân hàng có quy mô nhỏ hơn để vừa hỗ trợ, vừa tăng quy mô và “kéo” nhau cùng phát triển.

Trước mắt, những thương vụ sáp nhập hoặc mua bán theo hình thức khuyến khích hoặc tự nguyện được tham gia được thị trường quan tâm có thể kể đến như thương vụ sáp nhập Ngân hàng Phương Nam vào Ngân hàng Sacombank; tái cấu trúc Ngân hàng Xây dựng (VNCB); sáp nhập Ngân hàng Đại Dương (Ocean Bank) với một ngân hàng lớn; sáp nhập vài ngân hàng nhỏ với Vietcombank và BIDV…

Cùng với việc xác định 2015 sẽ là năm then chốt trong tái cơ cấu hệ thống, Ngân hàng Nhà nước khẳng định sẽ tạo điều kiện đẩy nhanh hoạt động sáp nhập, mua lại các tổ chức tín dụng trên cơ sở tự nguyện và đúng luật. Trong đó, vai trò của các ngân hàng thương mại nhà nước chi phối vốn sẽ rất lớn khi tham gia vào quá trình sáp nhập, hợp nhất và mua lại những đơn vị yếu kém. Theo đó, tất cả những ngân hàng yếu kém, không có triển vọng phục hồi sẽ bị xử lý dứt điểm, kể cả khi phải áp dụng các biện pháp giải thể, phá sản hoặc các biện pháp can thiệp bắt buộc khác.

Ngoài những ngân hàng được chỉ mặt đặt tên, hiện tại, danh sách ngân hàng nhỏ, yếu có khả năng tái cơ cấu hoặc sáp nhập được thị trường dõi theo bao gồm Ngân hàng TMCP Dầu khí Toàn cầu (GPBank), Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex (PGBank) và một số ngân hàng đã được phép tự tái cơ cấu từ giai đoạn 1 như Ngân hàng TMCP Quốc Dân, Ngân hàng TMCP Nam Á.

Từ quyết tâm cải tổ hệ thống ngân hàng của Ngân hàng Nhà nước, dự kiến thị trường năm 2015 sẽ có nhiều thương vụ M & A hặc tự cơ cấu sôi động và nhiều biến đổi.

Thông tin thêm

Không chỉ tập trung giải quyết các ngân hàng yếu kém trong nước, 3 năm qua, Ngân hàng Nhà nước cũng thực hiện nhiều giải pháp cơ cấu lại các ngân hàng thương mại, ngân hàng nước ngoài và các tổ chức tín dụng phi ngân hàng. Do đó, số lượng các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực tế đã được thu gọn, đặc biệt là với những tổ chức yếu kém. Số liệu công bố vào đầu năm 2015 cho thấy, toàn hệ thống đã giảm 7 tổ chức tín dụng, 2 chi nhánh ngân hàng liên doanh, 4 chi nhánh ngân hàng nước ngoài, 5 quỹ tín dụng nhân dân thông qua sáp nhập, hợp nhất, thu hồi giấy phép, chuyển đổi hình thức hoạt động.